Najogólniej opłaty ekologiczne można podzielić na dwie grupy: opłatę środowiskową oraz opłatę produktową.
Opłaty za korzystanie ze środowiska wnosi się za:
- wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza np. ze spalania paliw w kotłach, z procesów technologicznych, np.: z malowania, lakierowania, spawania, obróbki drewna, galwanizacji, wyrobu masy bitumicznej, ze spalania paliw przez środki transportu, z przeładunku benzyn silnikowych itp.;
- wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi np. pochodzących z powierzchni zanieczyszczonych wód opadowych lub roztopowych ujętych w systemy kanalizacyjne, wód chłodniczych, wód pochodzących z chowu i hodowli ryb, wód zasolonych itp.;
- pobór wód podziemnych i powierzchniowych wód śródlądowych oraz morskich wód wewnętrznych;
- składowanie odpadów np. w przypadku odpadów obowiązek ponoszenia opłat spoczywa zazwyczaj na zarządcy składowiska odpadów;
Jeśli kwota opłaty za korzystanie ze środowiska wynikająca z deklaracji nie przekracza 400 zł za półrocze, przedsiębiorca jest zwolniony z obowiązku jej uiszczania. Natomiast nie zwalnia to absolutnie z obowiązku sporządzenia odpowiedniego raportu i przesłania go do odpowiedniego urzędu marszałkowskiego.
Opłatę produktową winien wnieść każdy przedsiębiorca, który wprowadza na terytorium kraju opakowania lub produkty w opakowaniach, bez względu na to czy jest to produkt wytworzony w kraju, czy też sprowadzony z zagranicy, a także przedsiębiorcy którzy zlecają produkcję opakowań z własnym znakiem towarowym czy też firmowym. Obowiązek ten mają również przedsiębiorstwa prowadzące jednostkę handlu detalicznego o powierzchni większej niż 500 m2 lub kilka takich jednostek o łącznej powierzchni handlowej przekraczającej 5000 m2 i sprzedaje produkty tam pakowane. W powyższym przypadku możemy mówić o tak zwanej opłacie opakowaniowej.
Opłacie produktowej podlegają również przedsiębiorcy wprowadzający na terytorium kraju wszelkiego typu:
- ogniwa, baterie, akumulatory;
- oleje techniczne (smarowe, samochodowe);
- lampy wyładowcze (świetlówki itp.);
- opony zarówno nowe jak i bieżnikowane;
- produktów gotowych, których składnikami są wyżej wymienione produkty i opakowania.
W przypadku opłaty produktowej kwota wolna od wpłaty wynosi 50 zł w skali roku. Natomiast roczne sprawozdanie za rok bieżący powinno być przesłane do odpowiedniego urzędu marszałkowskiego w terminie do 31 marca następnego roku.