Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku nakłada na przedsiębiorców oraz osoby fizyczne nie będące przedsiębiorstwami obowiązek składania odpowiednich deklaracji oraz wnoszenia opłat należnych do odpowiednich urzędów marszałkowskich.
Obowiązek ten nie był przez długie lata respektowany przez przedsiębiorców ani też egzekwowany przez urzędy marszałkowskie. Jednak zmiany w prawie jakie nastąpiły w ostatnich kilku latach oraz podwyższenie wysokości kar za nie wywiązywanie się z tego obowiązku sprawiły, że co raz więcej przedsiębiorstw składa sprawozdania z korzystania ze środowiska oraz wnosi należne opłaty.
Obowiązek składania sprawozdań i/lub uiszczania opłat za korzystanie ze środowiska, podobnie jak ma to miejsce w przypadku podatków, dotyczy niemalże każdego przedsiębiorcy oraz w znacznie węższym zakresie osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami. Wynika to z art. 275 Prawa Ochrony Środowiska, mówiącego, że każdy podmiot korzystający ze środowiska zobowiązany jest do ponoszenia opłat z tym związanych.
Uchylanie się od tego obowiązku może skutkować wobec przedsiębiorcy sankcjami ze strony skarbu państwa w postaci, mandatu karno-skarbowego, postępowania egzekucyjnego i ściągnięcia należności wraz z należnymi odsetkami, a wykryć ten fakt może nie tylko kontrola WIOŚ, ale także kontrola skarbowa.